Το μουσείο λειτουργεί από το 1991 και στεγάζεται στο κτίριο Νικολάου Ζ. Παπανικολάου, ευεργέτη της πόλης. Φέρει την ονομασία «Ίδρυμα οικογένειας Νικολάου Ζ. Παπανικολάου, συμβολαιογράφου Κομοτηνής - Βυζαντινό Μουσείο, Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών», συστάθηκε το 1988, ενώ το μουσείο εγκαινιάστηκε στις 3 Μαρτίου του 1991.
Το κτίριο που στεγάζει το ίδρυμα, παραπλεύρως του νομαρχιακού μεγάρου, αποτελείται από ημιυπόγειο και δύο ορόφους.
Στο δεύτερο όροφο, με εμβαδόν 886τ.μ., στεγάζεται το μουσείο με σπάνια εκθέματα, όπως χειρόγραφα σε πάπυρο ή περγαμηνή, κεραμικά, καθώς και εκθέματα των πρώτων μεταβυζαντινών χρόνων, μέσα σε μια εντυπωσιακή διάταξη 120 μεγάλων υάλινων βιτρινών.
Στον πρώτο όροφο βρίσκεται το αμφιθέατρο, 420 θέσεων, με επικλινείς βαθμίδες σε σχήμα πετάλου.
Στο ημιυπόγειο λειτουργούν βιβλιοθήκες, αναγνωστήριο, αίθουσα καλλιτεχνικών εκθέσεων, εργαστήριο βυζαντινής αγιογραφίας κ.α.
« Επιστροφή στα Μουσεία