Εδώ και μερικούς μήνες έχουμε ανάμεσά μας ένα εγγεγραμμένο μέλος, τον <esperanto> (που δυστυχώς δεν γνωρίζω το όνομά του), ο οποίος ασχολείται σοβαρά με την γλώσσα Εσπεράντο και μάλιστα διατηρεί σχετικό ελληνόφωνο site (www.esperanto.gr) και προωθεί την γλώσσα αυτή με κάθε τρόπο, παρουσιάζοντάς τις σχετικές πληροφορίες και στο δικό μας forum.

Οι κάτοικοι των ψυχρών σκανδιναβικών χωρών πρέπει κατά την διάρκεια των χειμερινών μηνών να αντιμετωπίσουν το ψύχος και την σύντομη ηλιοφάνεια. Είναι φυσικό, κατά την διάρκεια των πολλών μηνών που βρίσκονται κλεισμένοι μέσα σε ζεστά σπίτια και γραφεία περιμένοντας το σύντομο καλοκαίρι οι εκ φύσεως πράοι Νορβηγοί να επιδίδονται σε ένθερμες συζητήσεις πάνω σε οποιοδήποτε θέμα. Ακόμα και οι Νορβηγοί Εσπεραντιστές συζητούν παθιασμένα για την εισβολή της αγγλικής στο Όσλο.

Αφορμή έδωσε η Ιατρική Σχολή του Εθνικού Πανεπιστημίου του Όσλο η οποία πριν λίγο χρόνο καθιέρωσε την αγγλική ως επίσημη γλώσσα διδασκαλίας της Σχολής. Έκτοτε οι Νορβηγοί φοιτητές και καθηγητές της παγκοσμίου φήμης Ιατρικής Σχολής του Όσλο πρέπει να συνδιαλέγονται μόνον στην αγγλική και όχι στην μητρική τους γλώσσα.

Οι φοιτητές, οι οποίοι είναι ήδη περισσότερο από τέσσερα χρόνια στην Ιατρική Σχολή του Όσλο δεν έχουν πλέον το δικαίωμα να δώσουν εξετάσεις ή να γράψουν τις διατριβές τους στην νορβηγική.

Ο καθηγητής Μπάμπιλλ Στράυ Πέντερσεν (Babill Stray Pedersen) δίνει διευκρινίσεις για τον νέο αυτό κανονισμό, ο οποίος δύσκολα γίνεται κατανοητός από πολλούς αλλοδαπούς: «Χάρη στα αγγλόφωνα σεμινάρια προσελκύσαμε ευκολότερα αλλοδαπούς φοιτητές και επομένως τώρα έχουμε μεγαλύτερες δυνατότητες για ανταλλαγές φοιτητών» λέει ο καθηγητής.

Χωρίς να συναντήσει καμμία αντίσταση η αγγλική έγινε η γλώσσα της ιατρικής ακόμη και σε αυτά τα υπερβόρεια μέρη της Ευρώπης. Είναι όμως αυτός λόγος, ότι για την προσέλκυση μερικών αλλοδαπών φοιτητών, οι Νορβηγοί φοιτητές και καθηγητές πρέπει να μιλούν αγγλιστί; Στην Ιατρική Σχολή του Όσλο οι φοιτητές και οι καθηγητές είναι κατά πλειοψηφία Νορβηγοί.

Ο Ντάγκλας Ντρέιπερ (Douglas Draper), γραμματέας της Νορβηγικής Εσπεραντικής Ένωσης χαρακτηρίζει ως σοβαρή επιβουλή εναντίον των γλωσσικών δικαιωμάτων την απαγόρευση που επέβαλε το Εθνικό Πανεπιστήμιο στους φοιτητές να χρησιμοποιούν την εθνική τους γλώσσα μέσα στην ίδια τους την χώρα.

Διαμαρτυρήθηκε κανείς;

«Προσωπικά δεν ακούω πλέον παρεμβάσεις. Το θέμα βρίσκεται πλέον στα χέρια των πανεπιστημιακών», παραδέχεται ο Ντάγκλας Ντρέιπερ, ο οποίος είναι αγγλικής καταγωγής και έφθασε ακτοπλοϊκώς το 1962 από το Ρέυκιαβικ στο Μπέργκεν της Βόρειας Νορβηγίας και σήμερα γνωρίζει άπταιστα την νορβηγική και εργάζεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Νορβηγίας.

Ο πρόεδρος της Νορβηγικής Εσπεραντικής Ένωσης, πρώην δημοσιογράφος και σήμερα ακραιφνής γραφειοκράτης, Τόρστεϊν Κβάκλαντ (Torstein Kvakland) διαφωνεί παντελώς με τον γραμματέα του Ντάγκλας Ντρέιπερ: «Το θέμα της χρήσης της αγγλικής στα πανεπιστήμια δεν είναι συζητήσιμο. Είναι αυτονόητο. Τελευταίως πολλοί πανεπιστημιακοί καθηγητές απαίτησαν την διεύρυνση της αγγλόφωνης διδασκαλίας για να ενισχύσουν την διεθνοποίηση».

Κατά τον Κβάκλαντ η αγγλική έχει κύρος και αίγλη. «Όποιος αντιτίθεται στην χρήση της αγγλικής παραδέχεται ότι δεν την γνωρίζει και ότι φοβάται τον ανταγωνισμό μεταξύ των συναδέλφων του».

Ο πρόεδρος, επίσης, της Νορβηγικής Εσπεραντικής Ένωσης Νέων Μπαρντ Χέκλαντ (Bård Hekland) αμφιταλαντεύεται για την χρήση της αγγλικής ως γλώσσας διδασκαλίας στην Νορβηγία. «Δύο από τα τρία τμήματα πέρσι ήταν αγγλόφωνα για την διευκόλυνση των αλλοδαπών φοιτητών, αλλά από την άλλη πλευρά η διδασκαλία από τους καθηγητές και η παρακολούθηση από τους φοιτητές των μαθημάτων ήταν δυσκολότατη λόγω της γλωσσικής ανεπάρκειας».

Ο Χέκλαντ σπουδάζει πολιτικές επιστήμες στο πανεπιστήμιο του Τρόμσω (Tromsø . Στο βορειότερο πανεπιστήμιο του κόσμου τα αγγλόφωνα μαθήματα διευκολύνουν την φιλοξενία μη σκανδιναβών φοιτητών από προγράμματα ανταλλαγής και οι οποίοι μένουν μόνον λίγους μήνες. «Το γεγονός αυτό μας υποχρεώνει να συνδιαλεγόμαστε με τους φοιτητές αυτούς αγγλιστί και εκτός των μαθημάτων και η τριβή αυτή θα μας βοηθήσει αργότερα στην σταδιοδρομία μας».

Ο φοιτητής Χέκλαντ δεν είναι βέβαιος ότι οι Νορβηγοί γιατροί θα γίνουν μόδα διεθνώς και γι’ αυτό τον λόγο τα πανεπιστήμια υποχρεώνουν τους φοιτητές να χρησιμοποιούν την αγγλική. Η έλλειψη όμως γιατρών στην Νορβηγία είναι μεγάλη και η χώρα αναγκάζεται να κάνει εισαγωγή γιατρών από το εξωτερικό, οι οποίοι δεν υποχρεούνται πλέον να αποδείξουν τις γνώσεις τους στην νορβηγική πριν ή αρχίσουν την εργασία τους στην υπερβόρεια αυτή χώρα. «Οι γιατροί αυτοί πολλές φορές δεν γνωρίζουν ούτε λέξη νορβηγική. Ταυτοχρόνως οι θέσεις εργασίας των εξεταστών χάνονται και εισάγεται η αγγλική ως γλώσσα διδασκαλίας».

Αναμφίβολα η «αγγλοφωνοποίηση» της ιατρικής ενοχλεί περισσότερο τους Νορβηγούς ασθενείς, οι οποίοι εξακολουθούν να μιλούν την νορβηγική…

Διακήρυξη επ΄ ευκαιρία της Ευρωπαϊκής Ημέρας των Γλωσσών της 26ης Σεπτεμβρίου 2003

Deklaro okaze de la Eǔropa Tago de la Lingvoj, 26a de septembro 2003

Χωρίς την πολυγλωσσία δεν θα υπήρχε η Ευρώπη
Μέχρι τώρα στην διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης, σε όλες τις πολιτικές συμφωνίες, σε όλες τις διακηρύξεις οι πάντες αναγνώρισαν την σπουδαιότητα όλων των γλωσσών που υπάρχουν στην Ευρώπη και του πολιτισμού τους.
Δυστυχώς όμως υπάρχει μεγάλο χάσμα μεταξύ των επισήμων διακηρύξεων και της πρακτικής. Πίσω από την επίσημη πρόσοψη της πολυγλωσσίας οι ευρωπαϊκές υπηρεσίες την παραβιάζουν συστηματικά προς όφελος μιάς μόνον γλώσσας, της αγγλικής, και μερικές φορές για δύο, της αγγλικής και της γαλλικής. Αυτή η άρνηση του σεβασμού των δικαιωμάτων όλων των Ευρωπαίων πολιτών μέσω της άρνησης της ισοτιμίας όλων των γλωσσών και όλων αυτών που τις μιλούν μεγαλώνει το χάσμα μεταξύ του ευρωπαίου πολίτη και των ευρωπαϊκών υπηρεσιών και αποτελεί πασιφανές παράδειγμα της καταστρατήγησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των ομιλούντων αυτές τις γλώσσες.
Η Διεθνής Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο 2ο άρθρο της σαφώς απαγορεύει την γλωσσική μεροληψία. Απευθυνόμαστε στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα για να εξετάσει την μεροληπτική πρακτική των ευρωπαϊκών αρχών οι οποίες απαντούν αγγλιστί και στον Άγγλο και στον Έλληνα πολίτη, οι οποίες απαιτούν την τέλεια γνώση της αγγλικής από τους Πορτογάλους και τους Ιταλούς πολίτες για να μπορέσουν να εργασθούν στις Βρυξέλλες, οι οποίες ενημερώνουν τους Ευρωπαίους πολίτες με διαδικτυακές σελίδες που είναι, ως επί το πλείστον, στην αγγλική.
Επίσης τα εκπαιδευτικά ιδρύματα των ευρωπαϊκών χωρών συνεργάζονται, εν γνώσει ή εν αγνοία τους, στην διαδικασία για την δημιουργία μιας μονόγλωσσης Ευρώπης. Είμαστε σε θέση να βεβαιώσουμε, ότι σήμερα, παρ’ όλες τις διακηρύξεις που προσπαθούν να προωθήσουν την εκμάθηση πλειόνων ευρωπαϊκών γλωσσών, στο εκπαιδευτικό σύστημα της ηπείρου μας η αγγλική είναι υποχρεωτική για όλους. Η υποχρέωση αυτή έχει επιβληθεί στον ευρωπαίο πολίτη χωρίς καμμία δημοσιοποίηση και χωρίς να του δοθεί η δυνατότητα να την αποδεχθεί ή να την απορρίψει και ταυτόχρονα είναι πρακτικώς αδύνατο να εκλέξει μια άλλη ευρωπαϊκή γλώσσα και δεν αναφερόμαστε σε αυτές τις ευρωπαϊκές χώρες όπου καμμία ξένη γλώσσα δεν διδάσκεται.
Η γλώσσα είναι μέσον ισχύος. Ίσως αυτό να μη είναι άμεσα εντελώς κατανοητό από τον απλό πολίτη, αλλά σιγά σιγά γίνεται σαφές και όλοι αρχίζουν να αντιλαμβάνονται, ευτυχώς χωρίς να είναι ήδη αργά, ότι η διαδικασία της αποικιοποίησης έχει ήδη προχωρήσει.
Στην παρούσα μάχη καμμία γλώσσα δεν θα μπορέσει να σωθεί από μόνη της. Όλες οι λύσεις, οι οποίες προβλέπουν την ουσιαστική χρήση της αγγλικής κρυμμένη πίσω από την θεωρητική χρήση της μιάς ή της άλλης γλώσσας, είναι απλώς απάτες.
Χωρίς ουσιαστική γλωσσική ισοτιμία μεταξύ όλων των Ευρωπαίων πολιτών, κανείς δεν πρέπει να λάβει μέρος στην δημιουργία μιας τέτοιας Ευρώπης. Αντίθετα, εάν θα ήταν αναγκαίο, θα πρέπει να την εγκαταλείψει για να διασώσει την ταυτότητα και την αξιοπρέπειά του.
Η Ευρώπη πρέπει να διαφυλάξει την πολιτιστική και γλωσσική πολυμορφία της γιατί αυτή η πολυμορφία είναι ένα από τα θεμέλια της ταυτότητάς της.
Υπάρχει, κατά την γνώμη μας, τρόπος για να σεβαστούμε την ισοτιμία όλων και ταυτόχρονα να επικοινωνούμε χωρίς πρόβλημα. Η λύση αυτή, η διεθνής γλώσσα Εσπεράντο, αγνοείται συστηματικά από τις Ευρωπαϊκές Αρχές, οι οποίες αρνούνται να πειραματισθούν με αυτήν σε μικρή κλίμακα φοβούμενες την επιτυχία του πειράματος, όπως μπορούν να βεβαιώσουν όλοι αυτοί οι Ευρωπαίοι πολίτες που ήδη μιλούν την διεθνή γλώσσα Εσπεράντο.
ΖΗΤΟΥΜΕ από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να καταστήσει την 26η Σεπτεμβρίου αληθινή ημέρα των γλωσσών για όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες, και τις μικρές και τις μεγάλες, αγνοώντας τα παραληρήματα ισχύος της νέας επεκτατικής αριστοκρατίας.
ΖΗΤΟΥΜΕ από τις Ευρωπαϊκές Αρχές να σταματήσουν την μεροληπτική πρακτική που ακολουθούν, να σεβασθούν όλους τους Ευρωπαίους Πολίτες και τον πολιτισμό τους και τουλάχιστον να συγκατανεύσουν στην πειραματική χρήση της μόνης δίκαιης λύσης, της διεθνούς γλώσσας Εσπεράντο.

Το 88ο Παγκόσμιο Εσπεραντικό Συνέδριο που συνήλθε στο Γκότενμπουργκ της Σουηδίας από τις 26 Ιουλίου 2003 έως τις 2 Αυγούστου 2003 με συμμετοχή 1800 συνέδρων από 62 χώρες και είχε θέμα «Γλωσσικά δικαιώματα και υποχρεώσεις»
Υπογραμμίζει την πληθώρα των πρωτοβουλιών και των διακηρύξεων της Παγκόσμιας Εσπεραντικής Ένωσης (Universala Esperanto-Asocio U.E.A. www.uea.org) τα τελευταία χρόνια σχετικά με την διατήρηση της πολυγλωσσίας στο εσωτερικό των κρατών και στις διεθνείς τους σχέσεις και τον ρόλο που μπορεί να παίξει η Διεθνής Γλώσσα Εσπεράντο ως αποτελεσματικός και ουδέτερος σύνδεσμος μεταξύ των διαφόρων γλωσσών

Παρουσιάζει σαν σχετικά παραδείγματα την Διακήρυξη της Πράγας (1996) για την γλωσσική δημοκρατία και τα Ψηφίσματα των Παγκόσμιων Εσπεραντικών Συνεδρίων στο Ζάγκρεμπ της Κροατίας το 2001 και στην Φορταλέζα της Βραζιλίας το 2002
Διαπιστώνει ότι:
R Οι γλώσσες πληρούν βασικό ρόλο στις ανθρώπινες κοινωνίες όχι μόνον ως μέσον επικοινωνίας, αλλά και ως τρόπος έκφρασης της ταυτότητάς τους
R Η πολυγλωσσία αντιπροσωπεύει ένα από τα μεγαλύτερα αποκτήματα του ανθρώπινου πολιτισμού και πρέπει να προστατευθεί μέσα από το πλαίσιο της δημοκρατικής γλωσσικής πολιτικής και ότι αυτή η πολιτική πρέπει να φέρει τις απαραίτητες λύσεις όχι μόνο για την ενδοκοινωνική επικοινωνία αλλά και για την διακοινωνική
R Τα γλωσσικά δικαιώματα, δηλαδή τα δικαιώματα τα σχετιζόμενα με την ικανοποίηση των επικοινωνιακών αναγκών και την έκφραση της προσωπικής οντότητας, είναι αναγκαίο, αλλά πολύ συχνά παραμελημένο, στοιχείο των βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων
R Ο υλοποίηση των γλωσσικών δικαιωμάτων δεν είναι μόνο νομική αλλά και ηθική υπόθεση στην οποία οι πάντες πρέπει να συμμετέχουν
R Τα δικαιώματα αυτά εφαρμόζονται, ή πρέπει να εφαρμοσθούν, σε όλα τα επίπεδα της ανθρώπινης κοινωνίας, από τα ατομικά δικαιώματα στην προστασία των γλωσσικών μειονοτήτων μέχρι την γλωσσική ισονομία στις διακρατικές σχέσεις
R Οι αρχές της ισονομίας και της δημοκρατικής επικοινωνίας απαιτούν την διατήρηση της ποικιλογλωσσίας στις πολύγλωσσες κοινωνίες στα πλαίσια της ισότιμης και απόλυτης γλωσσικής πολιτικής, η οποία δίνει την μέγιστη ευχέρεια σε όλους τους πολίτες να συμμετέχουν στα κοινωνικά δρώμενα
R Η έλλειψη απόλυτης και δραστικής γλωσσικής πολιτικής ανοίγει τον δρόμο στην γλωσσική απολυταρχία και ηγεμονία
R Η διατήρηση της ποικιλογλωσσίας, ιδίως στις διακρατικές σχέσεις, είναι δυνατή μόνον με δραστική γλωσσική πολιτική κυρίως για την υλοποίηση της ουδέτερης ποικιλογλωσσίας, στην οποία καμμία γλώσσα δεν παίζει ηγεμονικό ρόλο

Καταδεικνύει τις πολυετείς ενέργειες της Εσπεραντικής Κοινότητας ως παράδειγμα ισότιμης επικοινωνίας μέσα σε μία πολύγλωσση κοινωνία και την ετοιμότητα αυτής της γλώσσας να παίξει πιο ενεργό ρόλο ως ενδιάμεσο στις διακρατικές σχέσεις και σε πολύγλωσσα επικοινωνιακά συστήματα

«Η χρήση της Εσπεράντο διαβρώνει την σκέψη… Η χρήση της Εσπεράντο αποστρέφει το βλέμμα από την πραγματικότητα», είναι δύο φράσεις από το στιχούργημα «Η Εσπεράντο δεν αξίζει» του Δρα Πέτερ Κλέιβεγκ (Peter Kleiweg) του Πανεπιστημίου του Γκρόνινγκεν (Rijksuniversiteit Groningen).

Στο Πανεπιστήμιο του Γκρόνινγκεν ο Κλέιβεγκ διδάσκει γλωσσολογία των ηλεκτρονικών υπολογιστών και γνωρίζει περισσότερες από δέκα γλώσσες μεταξύ των οποίων την interlingua, την γαλλική, την ιταλική, την ολλανδική και την αγγλική.

«Δεν ξέρω Εσπεράντο και δεν πρόκειται να μάθω…» διευκρινίζει ο Κλέιβεγκ στους συμμετέχοντες στο διαδικτυακό βήμα συζητήσεων «Europa linguas», όπου οιοσδήποτε μπορεί ελεύθερα να συζητήσει για τις ευρωπαϊκές γλώσσες. Διερωτάται επίσης εάν οι εσπεραντιστές είναι μέλη κάποιας δογματικής ομάδας. «Τρία ηλεκτρονικά μηνύματα από εσπεραντιστές απόψε. Δεν είναι δογματικός αυτός ο τρόπος δράσης;»

«Η κατάσταση είναι σοβαρή. Αργά αλλά σταθερά η Εσπεράντο προωθείται. Καμμία πλέον θέση για άλλες γλώσσες. Ο δεινόσαυρος των τεχνητών γλωσσών, αυτό το ασυνάρτητο τερατούργημα μας παρενοχλεί λες και δεν υπάρχουν άλλες τεχνητές γλώσσες», συνεχίζει ο Κλέιβεγκ, «Γλώσσες πιο ωραίες, πιο έντεχνες, πιο έξυπνες, πιο εύχρηστες, πιο απλές, πιο φυσικές, πιο ευκρινείς, πιο ποιητικές».
«Απορώ πως ένας διανοούμενος του επιπέδου σας μπορεί να είναι τόσο αρνητικός, τόσο αδιάλλακτος, τόσο υπερόπτης, τόσο αγενής, τόσο μνησίκακος, τόσο μικρόψυχος, τόσο μικρόνους, τόσο παιδαριώδης» αντεπιτίθεται ο Νταν Βαν Χέρπε (Dan Van Herpe) της Φλαμανδικής Εσπεραντικής Ένωσης (FEL – Flandra Esperanto-Ligo) – «προτείνω περιπάτους στην ύπαιθρο του Γκρόνινγκεν».

Ο Ιταλός μεταφραστής και διερμηνέας Νικολά Νόμπιλι (Nicola Nobili) διαφωνεί: «Οι εσπεραντιστές πάντοτε λεν ότι η Εσπεράντο είναι ωραία. Αυτό όμως γεν είναι ευφυές αίτιο γιατί η ωραιότητα μιας γλώσσας είναι κάτι το σχετικό. Και αν δεν είναι σχετικό, πώς μπορούν να μας βεβαιώσουν ότι η Εσπεράντο είναι ωραία, όταν τόσοι πολλοί άνθρωποι σ’ αυτή την ομάδα συζήτησης (και μεταξύ αυτών και εγώ) πιστεύουν ότι δεν είναι ωραία» παρατηρεί ο Νόμπιλι.

Η συζήτηση παρουσιάζει αρνητική εικόνα για την Εσπεράντο. Στον Τύπο επίσης οι αναφορές στην Εσπεράντο είναι συχνά αρνητικές.

«Κάποιος φώναζε αγγλιστί τις αρετές της Εσπεράντο. Άλλοι πρότειναν την αγγλική…η Εσπεράντο είναι καταγέλαστη. Η μόνη σοβαρή υποψήφια είναι η αγγλική, η νέα παγκόσμια γλώσσα» έγραψε πριν μερικούς μήνες ο καθηγητής Τίμοθυ Άρτον Γκας (Timothy Arton Gash), του Κολλεγίου του Αγίου Αντωνίου (St. Anthony’s College) της Οξφόρδης, στην έγκριτη βρετανική εφημερίδα «The Guardian». Ευρωπαϊκές εφημερίδες μετέφρασαν το άρθρο του για το ευρωπαϊκό γλωσσικό πρόβλημα.

«Δεν επιθυμούμε μονοκαθεδρία ή κυριαρχία της τεχνητής και προσποιητής γλώσσας Εσπεράντο», γράφει ο Μαρσέλου Μπάχος (Marcelo Barros), Βενεδικτίνος μοναχός και συγγραφέας 26 θρησκευτικών βιβλίων, στην εφημερίδα «Jornal do Commercio» της Βραζιλίας.

Για να διαβάσετε το στιχούργημα «Η Εσπεράντο δεν αξίζει» στο πρωτότυπο γραμμένο ολλανδικά επισκεφθείτε στο διαδίκτυο την Europa Linguas.

Για να λάβετε μέρος στην συζήτηση για το: «Αξίζει ή όχι η Εσπεράντο;»
- http://tinyurl.com/68p6 ή
- http://groups.google.be/groups?hl=nl&lr=&ie=UTF-8&oe=UTF-8&group=europa.linguas ή
- http://www.gxangalo.com

Κοινοβουλευτικές ερωτήσεις

ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΩΤΗΣΗ E-1733/03

υποβολή: Jo Leinen (PSE) προς την Επιτροπή (14 Μαΐου 2003)

Θέμα: Γλωσσική διάκριση σε προκηρύξεις διαγωνισμών στην ΕΕ

Στην απάντησή της στην ερώτηση Ε-0941/02(1) αναφέρει η Επιτροπή ότι η διατύπωση "υποψήφιος με μητρική γλώσσα την ..." δεν είναι σε καμία περίπτωση αποδεκτή βάσει της κοινοτικής νομοθεσίας. Η Επιτροπή ανακοίνωσε περαιτέρω ότι θα συνεχίσει τις προσπάθειές της για την καταπολέμηση κάθε διάκρισης που προκαλείται από την απαίτηση για "γνώση μιας γλώσσας ως μητρικής" στις αγγελίες θέσεων εργασίας.
Μια πρόσφατα δημοσιευθείσα αγγελία θέσεως εργασίας στο CΕDEFOP στην Θεσσαλονίκη (ευρωπαϊκό κέντρο για την ανάπτυξη της επαγγελματικής κατάρτισης, στο διοικητικό συμβούλιο του οποίου εκπροσωπείται και η Επιτροπή) είχε ως τίτλο "an English mother-tongue secretary" (γραμματέας με μητρική γλώσσα την αγγλική). Στον κατάλογο των επιμέρους απαιτήσεων αναφερόταν μόνο "εξαιρετική γνώση της αγγλικής γλώσσας".
Θεωρεί η Επιτροπή ότι η προαναφερθείσα αγγελία θέσεως εργασίας μέσω του παραπλανητικού τίτλου της προβαίνει σε διακρίσεις κατά όλων των υποψηφίων που δεν έχουν ως μητρική την αγγλική;

Τι θα πραγματοποιήσει σχετικά η Επιτροπή;

Πώς προτίθεται στο μέλλον η Επιτροπή να προσπαθήσει ώστε να εμποδιστούν παρόμοιες αγγελίες θέσεων εργασίας;

(1) ΕΕ C 229, 26.9.2002, σελ. 161.
E-1733/03EL
Απάντηση της κ. Reding
εξ ονόματος της Επιτροπής
(9 Ιουλίου 2003)

Το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ανάπτυξη της Επαγγελματικής Κατάρτισης (Cedefop) είναι ένα αποκεντρωμένο όργανο, που συστάθηκε με ειδικό κανονισμό . Είναι αυτόνομο όσον αφορά την πολιτική προσωπικού που τηρεί, επί της οποίας δεν έχει κανέναν έλεγχο η Επιτροπή πέρα από την αντιπροσώπευσή της στο διοικητικό συμβούλιο. Σύμφωνα λοιπόν με τον βασικό κανονισμό του κέντρου, ο διευθυντής είναι αυτός που "έχει εξουσία επί του προσωπικού το οποίο προσλαμβάνει και απολύει". Ο βασικός κανονισμός του Cedefop διευκρινίζει ότι το γλωσσικό καθεστώς του είναι αυτό που εφαρμόζεται στις Ευρωπαϊκές Κοινότητες.

Η Επιτροπή θεωρεί ότι η χρήση του όρου "φυσικός ομιλητής" σε αγγελία για θέση εργασίας παραβιάζει τους κοινοτικούς κανόνες σχετικά με την ελεύθερη διακίνηση των εργαζομένων και κάνει διακρίσεις εις βάρος υποψηφίων που δεν είναι φυσικοί ομιλητές της αγγλικής.

Η Επιτροπή έχει ερευνήσει την περίπτωση προσφοράς θέσης εργασίας για γραμματέα με μητρική γλώσσα την αγγλική που δημοσιεύθηκε από το Cedefop στις 7 Απριλίου 2003. Το Cedefop ενημέρωσε την Επιτροπή ότι η χρήση της φράσης "η αγγλική ως μητρική γλώσσα" στην αγγελία για την κενή θέση γραμματέα θεωρήθηκε σημαντική δεδομένου ότι η εργασία περιλαμβάνει ουσιαστική παροχή βοήθειας σε εμπειρογνώμονες του οργανισμού που δεν είναι φυσικοί ομιλητές της αγγλικής και δημοσιεύουν 80% της εργασίας τους στα αγγλικά. Μέρος του ρόλου του γραμματέα θα είναι να συμβάλει στην εξασφάλιση γλωσσικής ποιότητας στις δημοσιεύσεις του οργανισμού. Το Cedefop επομένως θεώρησε ότι για την εν λόγω θέση απαιτείται το υψηλότερο δυνατό επίπεδο χρήσης της αγγλικής.

Εξ αιτίας των πληροφοριών που έλαβε η Επιτροπή, το Cedefop θα αναδημοσιεύσει την αγγελία για την προαναφερθείσα θέση εργασίας χωρίς να απαιτείται "η γνώση της γλώσσας ως μητρικής".

Η Επιτροπή θα υπενθυμίσει το ζήτημα στους διευθυντές των αποκεντρωμένων κοινοτικών οργανισμών και θα τους ζητήσει να ενημερώσουν αμέσως τις υπηρεσίες τους.

Από την εξέταση της σημερινής γλωσσικής κατάστασης στην Ευρώπη, με την προοπτική μάλιστα των επικείμενων διευρύνσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καταφαίνεται η σπουδαιότητα, τόσο για την Ευρώπη όσο και για την υφήλιο, της πραγματικής γλωσσικής ισότητας και της προστασίας της γλωσσικής ποικιλίας.

Εκφράζουμε την πλήρη συμφωνία μας με τις αρχές αυτές – τόσο της ισοτιμίας των γλωσσών όσο και της προστασίας της γλωσσικής ποικιλίας – που είναι διατυπωμένες σε διάφορες εθνικές, ενωτικές και διεθνείς συνθήκες και θεμελιώδη κείμενα, και μάλιστα στα Ψηφίσματα του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης της 12ης Ιουνίου 1995 τα επιγραφόμενα «Γλωσσική ποικιλία και γλωσσικός πλουραλισμός στην Ευρωπαϊκή Ένωση», όπως επικυρώθηκαν τον Ιανουάριο του 2002.

Δεν μπορούμε όμως να μη διαπιστώσουμε ότι οι γλωσσικές διακρίσεις και ανισότητες έχουν ενταθεί τα τελευταία χρόνια, παρά τις αξιέπαινες διακηρύξεις προθέσεων των συνθηκών και άλλων θεμελιωδών κειμένων. Σημειώνουμε επίσης ότι ασκείται ολοένα μεγαλύτερη πίεση στους Ευρωπαίους, όχι μόνο να δεχτούν την ιδέα ότι η κοινή γλώσσα της Ευρώπης είναι ήδη η αγγλική, αλλά και για να επενδύσουν πολύ χρόνο και χρήμα για να την μάθουν. Παρ’ όλ’ αυτά, υπάρχει σαφής προτίμηση υπέρ των εκ γενετής αγγλόφωνων μεταξύ άλλων στην εξεύρεση εργασίας στις ευρωπαϊκές οργανώσεις και επιχειρήσεις. Αυτή η ανισότητα και αδικία μαζί με την συνακόλουθη αντιδημοκρατικότητα είναι απαράδεκτες στα πλαίσια της οικοδόμησης της ενωμένης Ευρώπης.

Γι’ αυτό τον λόγο, καίτοι αναγνωρίζοντας την σπουδαιότητα που έχει σε πλείστες όσες περιστάσεις η εκμάθηση εθνικών ξένων γλωσσών, επισημαίνουμε ότι για το μεγαλύτερο μέρος των πολιτών θα ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο να υπήρχε μια κοινή γλώσσα που να μαθαίνεται σχετικά εύκολα και να μη δημιουργεί διακρίσεις εις βάρος κανενός.

Πιστεύουμε, βάσει της πείρας ενός και πλέον αιώνα, ότι μια ουδέτερη τεχνητή γλώσσα, όπως η Εσπεράντο, θα μπορούσε ν’ αποτελέσει μια πραγματική βάση για την ισότιμη επικοινωνία των Ευρωπαίων μεταξύ τους.

Καλούμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τις κυβερνήσεις των κρατών της Ευρώπης να
υλοποιήσουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα την βούληση που εκφράζεται στα Ψηφίσματα του Συμβουλίου σχετικά με την γλωσσική ποικιλία και την πολυγλωσσία στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να συστήσουν μια διαρκή διάσκεψη αντιπροσώπων των κρατών, εμπειρογνωμόνων και πολιτικών για να διερευνήσει όλες τις εναλλακτικές επιλογές, συμπεριλαμβανομένης της πρότασης για την διεθνή γλώσσα Εσπεράντο, οργανώνοντας μεταξύ άλλων και σχετικά πειράματα.

Διακηρύσσουμε ότι η αρχή της πραγματικής και ουσιαστικής, μεταξύ άλλων, γλωσσικής ισοτιμίας όλων των πολιτών της Ένωσης, η οποία είναι όντως δυνατόν να γίνει πράξη, πρέπει να εγγραφεί στο συνταγματικό κείμενο το οποίο ετοιμάζει ήδη η Συνέλευση και να υλοποιηθεί το ταχύτερο δυνατόν.
Ευρωπαϊκή Εσπεραντική Ένωση

Η Ευρωπαϊκή Εσπεραντική Ένωση (EEU, http://lingvo.org/eeu.html) ιδρύθηκε το 1992 στην Βερόνα της Ιταλίας και αποτελεί φορέα συνεργασίας των εθνικών εσπεραντικών σωματείων των χωρών της ΕΕ.

Αποφάσεις της 1853ης συνόδου του Συμβουλίου
(Λουξεμβούργο, 12 Ιουνίου 1995)

1. Το Συμβούλιο επιβεβαιώνει την σπουδαιότητα που έχει για την Ένωση η γλωσσική ποικιλία της, η οποία αποτελεί βασικό στοιχείο της ευρωπαϊκής διάστασης και ταυτότητας καθώς και της κοινής πολιτιστικής κληρονομιάς.

2. Υπογραμμίζει την βαρύνουσα σημασία της από δημοκρατική, πολιτιστική και κοινωνική, αλλά και από οικονομική άποψη. Η γλωσσική ποικιλία αποτελεί επίσης μία πηγή θέσεων εργασίας και δραστηριοτήτων καθώς και παράγοντα ολοκλήρωσης. Μπορεί να αξιοποιηθεί για την προβολή της Ένωσης στο εξωτερικό δεδομένου ότι οι περισσότερες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης χρησιμοποιούνται σε πολλά τρίτα κράτη.

3. Υπογραμμίζει την βαρύνουσα σημασία της από δημοκρατική, πολιτιστική και κοινωνική, αλλά και από οικονομική άποψη. Η γλωσσική ποικιλία αποτελεί επίσης μία πηγή θέσεων εργασίας και δραστηριοτήτων καθώς και παράγοντα ολοκλήρωσης. Μπορεί να αξιοποιηθεί για την προβολή της Ένωσης στο εξωτερικό δεδομένου ότι οι περισσότερες γλώσσες της Ευρωπαϊκής Ένωσης χρησιμοποιούνται σε πολλά τρίτα κράτη.

4. Το Συμβούλιο θεωρεί ότι η ανάπτυξη της κοινωνίας των πληροφοριών προσφέρει νέες ευκαιρίες και θέτει νέες προκλήσεις για τον γλωσσικό πλουραλισμό και την γλωσσική ποικιλία.

5. Η γλωσσική ποικιλία είναι συνιστώσα της εθνικής και περιφερειακής πολυμορφίας των κρατών μελών, η οποία αναφέρεται στο άρθρο 128 της Συνθήκης. Η Κοινότητα πρέπει να την λαμβάνει υπόψη της κατά την δράση της βάσει άλλων διατάξεων της Συνθήκης, συμπεριλαμβανομένων των άρθρων 126 και 127 που αφορούν την εκπαίδευση, την επαγγελματική κατάρτιση και την νεολαία.

6. Το Συμβούλιο υπογραμμίζει ότι είναι σκόπιμο να διαφυλαχθεί η γλωσσική ποικιλία και να προωθηθεί η πολυγλωσσία στην Ένωση στα πλαίσια πάντοτε της ισοτιμίας των γλωσσών της Ένωσης και σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας.

7. Για τον πολίτη η αποδοχή του ευρωπαϊκού οικοδομήματος προϋποθέτει την διαβεβαίωση, ότι λαμβάνονται υπ’ όψη οι γλώσσες της Ένωσης μέσω της ισότιμης πρόσβασης στην πληροφόρηση, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο των κρατών μελών και τηρουμένου του κοινοτικού δικαίου.

8. Εν προκειμένω, το Συμβούλιο εκφράζει την ικανοποίησή του για το ψήφισμα του Συμβουλίου της 31ης Μαρτίου 1995 σχετικά με την βελτίωση της ποιότητας και την διαφοροποίηση της εκμάθησης και της διδασκαλίας των γλωσσών στα πλαίσια των εκπαιδευτικών συστημάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και για την έγκριση των προγραμμάτων SOCRATES, LEONARDO, ΝΕΟΛΑΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ.

9. Σημειώνει επίσης την πρόθεση της Επιτροπής να εκδώσει ανακοίνωση σχετικά με τις γλωσσικές όψεις της κοινωνίας της πληροφόρησης, ανακοίνωση που συντάχθηκε κατόπιν αιτήσεως του Ευρωπαϊκού Συνεδρίου της Κέρκυρας και την οποία το Συμβούλιο θα εξετάσει χωρίς καθυστέρηση.

10. Το Συμβούλιο υπογραμμίζει ότι έχει μεγάλη σημασία να λαμβάνεται υπ’ όψη η γλωσσική διάσταση στις εξωτερικές σχέσεις της Ένωσης, και δη στα πλαίσια προγραμμάτων της Ένωσης με συμμετοχή τρίτων χωρών.

11. Το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να λαμβάνει υπ’ όψη της την γλωσσική ποικιλία και τον γλωσσικό πλουραλισμό κατά τον σχεδιασμό της κοινοτικής πολιτικής και δραστηριοποίησης καθώς και κατά την εφαρμογή τους.

12. Το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να καταγράψει την πολιτική και δραστηριοποίηση της Κοινότητας που λαμβάνουν υπόψη την γλωσσική ποικιλία και τον γλωσσικό πλουραλισμό και να τις αξιολογήσει. Καλεί την Επιτροπή να υποβάλει σχετική έκθεση στο Συμβούλιο εντός έτους.

13. Το Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να συστήσει ομάδα αντιπροσώπων των κρατών μελών, τους οποίους θα διορίσουν τα κράτη μέλη, που θα αναλάβει, με την επιφύλαξη της δραστηριότητας των υφισταμένων επιτροπών και σε σύνδεση με αυτές, να παρακολουθεί κατά πόσον λαμβάνεται υπόψη η γλωσσική ποικιλία και προωθείται ο γλωσσικός πλουραλισμός στην πολιτική και δραστηριοποίηση της Ένωσης με σεβασμό πάντοτε της εθνικής πολιτικής των κρατών μελών.

Η Εσπεραντική Κίνηση συμμετέχει και φέτος στην εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας της Μητρικής Γλώσσας.

Οι προσπάθειες της UNESCO σε αυτόν τον τομέα, από την εμφάνιση της μελέτης «The use of vernacular languages in education» (Η χρήση των ομιλουμένων γλωσσών στην εκπαίδευση) το 1953 και μετά, ήταν πάμπολλες. Το ψήφισμα της UNESCO 16/C του 1970 αναφέρει ότι «Η μητρική γλώσσα σηματοδοτεί για τους ανθρώπους την ουσιώδη οδό δια της οποίας συμμετέχουν στην κοινωνία τους, αφομοιώνουν τον πολιτισμό της φυλής στην οποία ανήκουν και θέτουν τις βάσεις για την ανάπτυξη των πνευματικών τους δυνατοτήτων».

Την ίδια θεωρεία εξέφρασαν επίσης εκπαιδευτικοί και φιλόσοφοι.

Θα αναφερθούμε μόνο στον Γκάντι, ο οποίος το 1920 διακήρυξε: «Η πραγματική εκπαίδευση είναι αδύνατο να υλοποιηθεί μέσω ξένης γλώσσας, μόνο η γλώσσα του λαού μπορεί να εδραιώσει την αυθεντικότητα της σκέψης στην πλειονότητα της ανθρωπότητας». Επίσης στο έργο του «Hind Swaraj» γράφει: «Το να υποχρεώνεις εκατομμύρια ανθρώπων να γνωρίζουν (μόνο) την αγγλική ισοδυναμεί με το να τους υποδουλώνεις».

Μερικοί υποστηρίζουν ότι σκοπός της διεθνούς γλώσσας Εσπεράντο είναι να αποπέμψει όλες τις άλλες γλώσσες και να καταστεί η μοναδική γλώσσα στον κόσμο.
Ο σκοπός της Εσπεραντικής Κίνησης δεν είναι αυτός, αλλά ο εντελώς αντίθετος.

Στην πραγματικότητα ο θάνατος των γλωσσών είναι συνήθως το επακόλουθο της χρήσης των γλωσσών των ισχυρών εθνών στην διεθνή επικοινωνία.

Οι Εσπεραντιστές στοχεύουν πάντα στην διατήρηση της εθνικής γλώσσας κάθε λαού και το μόνο που προτείνουν είναι η χρήση της Εσπεράντο στην διεθνή επικοινωνία.

Επιθυμία μας είναι, κάθε νέος να έχει το ανθρώπινο δικαίωμα να εκπαιδευθεί στην μητρική του γλώσσα.

Επιθυμία μας είναι, κάθε άνθρωπος να έχει το ανθρώπινο δικαίωμα να συμμετέχει στα διεθνή δρώμενα επί τη βάσει της γλωσσικής και πολιτισμικής ισότητας.

Επιθυμίας μας είναι, το Άρθρο 2 της Διακήρυξης των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, το οποίο απαγορεύει την γλωσσική μεροληψία, να εφαρμοσθεί σε όλες τις βαθμίδες διεθνώς.

Σε διεθνές επίπεδο η ουδέτερη γλώσσα Εσπεράντο είναι το μέσον για την εδραίωση των Γλωσσικών Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων πάντων.

Με αυτές τις απόψεις η Εσπεραντική Κίνηση συνεορτάζει μαζί με την UNESKO την Παγκόσμια Ημέρα της Μητρικής Γλώσσας.

Εμείς, τα μέλη της παγκόσμιας κίνησης για την προώθηση της Εσπεράντο, απευθύνουμε αυτή την διακήρυξη προς όλες τις κυβερνήσεις, τους διεθνείς οργανισμούς και τους καλοπροαίρετους ανθρώπους.

Διακηρύσσουμε την πρόθεσή μας να εργαστούμε με επιμονή για τους σκοπούς που εδώ αναφέρουμε και καλούμε κάθε οργανισμό και κάθε άτομο να συμμετάσχει στην προσπάθειά μας.

Η Εσπεράντο, που πρωτοπαρουσιάσθηκε το 1887 ως σχέδιο βοηθητικής γλώσσας για διεθνή χρήση και σύντομα εξελίχθηκε σε μία ολοζώντανη, πλούσια σε νοήματα γλώσσα, χρησιμοποιείται ήδη για περισσότερο από ένα αιώνα φέρνοντας σε επαφή ανθρώπους έξω και πέρα από τα μεταξύ τους γλωσσικά και πολιτιστικά εμπόδια.

Στο διάστημα αυτό οι στόχοι των χρηστών της δεν έχασαν τίποτα από την σπουδαιότητα και την επικαιρότητά τους. Ούτε η παγκόσμια χρήση μερικών εθνικών γλωσσών, ούτε η πρόοδος στην τεχνική των επικοινωνιών, ούτε η επινόηση νέων μεθόδων στην διδασκαλία ξένων γλωσσών θα μπορέσουν να υπηρετήσουν τις πιο κάτω αναφερόμενες αρχές, τις οποίες εμείς θεωρούμε ουσιαστικές για την δίκαιη και αποτελεσματική γλωσσική τάξη.

1. ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
Οποιοδήποτε σύστημα επικοινωνίας ευνοεί εφόρου ζωής κάποιους ανθρώπους, αλλά απαιτεί από άλλους να επενδύουν χρόνια κοπιαστικής εργασίας για να φθάσουν μάλιστα σε χαμηλότερο βαθμό γλωσσικής επάρκειας είναι κατά βάση αντιδημοκρατικό. Αν και η Εσπεράντο, όπως άλλωστε κάθε γλώσσα, δεν είναι τέλεια, υπερτερεί κατά πολύ κάθε άλλης στην σφαίρα της ισότιμης παγκόσμιας επικοινωνίας.
Υποστηρίζουμε ότι η γλωσσική ανισότητα επιφέρει την επικοινωνιακή ανισότητα σε κάθε επίπεδο, περιλαμβανομένου και αυτού των διεθνών σχέσεων.
Η δική μας κίνηση είναι υπέρ της δημοκρατικής επικοινωνίας.

2. ΥΠΕΡΕΘΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Κάθε εθνική γλώσσα είναι συνδεδεμένη με ένα συγκεκριμένο πολιτισμό και ένα συγκεκριμένο έθνος ή ομάδα εθνών. Για παράδειγμα, ο μαθητής που σπουδάζει την αγγλική γλώσσα μαθαίνει για τον πολιτισμό, την γεωγραφία και την πολιτική των αγγλόφωνων χωρών, κυρίως των Η.Π.Α. και της Βρετανίας. Ο μαθητής που σπουδάζει την Εσπεράντο μαθαίνει για έναν κόσμο χωρίς σύνορα, όπου κάθε χώρα παρουσιάζεται σαν πατρίδα.
Υποστηρίζουμε ότι η εκπαίδευση μέσω οποιασδήποτε εθνικής γλώσσας είναι συνδεδεμένη με μια συγκεκριμένη άποψη για τον κόσμο.
Η κίνησή μας είναι υπέρ της υπερεθνικής εκπαίδευσης.

3. ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ
Μόνο ένα μικρό ποσοστό από αυτούς που μαθαίνουν κάποια ξένη γλώσσα γίνεται τελικά απόλυτος κάτοχός της. Η πλήρης εκμάθηση της Εσπεράντο είναι δυνατή ακόμη και με αυτοδιδασκαλία. Διάφορες μελέτες απέδειξαν ότι η Εσπεράντο έχει ευεργετικά προπαιδευτικά αποτελέσματα στην εκμάθηση άλλων γλωσσών. Συνιστάται επίσης να χρησιμοποιείται η Εσπεράντο ως βασικό στοιχείο στα τμήματα που έχουν ως αντικείμενό τους την ανάπτυξη της γλωσσικής αντίληψης των μαθητών.
Υποστηρίζουμε ότι η δυσκολία των εθνικών γλωσσών θα αποτελεί πάντοτε εμπόδιο για πολλούς μαθητές, οι οποίοι όμως θα ωφελούνταν από την γνώση μιας δεύτερης γλώσσας.
Η κίνησή μας είναι υπέρ της αποτελεσματικής διδασκαλίας γλωσσών.

4. ΠΟΛΥΓΛΩΣΣΙΑ
Η εσπεραντική κοινότητα είμαι μία από τις λίγες παγκοσμίου επιπέδου γλωσσικές κοινότητες που τα μέλη τους είναι χωρίς εξαίρεση δίγλωσσα ή πολύγλωσσα. Κάθε μέλος αυτής της κοινότητας έχει αποδεχθεί το καθήκον να μάθει τουλάχιστον μία ξένη γλώσσα σε προφορικό επίπεδο. Σε πολλές περιπτώσεις αυτό τους οδηγεί στο να μάθουν και να αγαπήσουν πολλές γλώσσες και γενικά να διευρύνουν τους προσωπικούς ορίζοντές τους.
Υποστηρίζουμε ότι σε οποιαδήποτε γλωσσική κοινότητα και αν ανήκει κανείς, μεγάλη ή μικρή, θα πρέπει να έχει μια πραγματική ευκαιρία να μάθει μια δεύτερη γλώσσα σε ένα υψηλό επίπεδο επικοινωνίας.
Η κίνησή μας είναι υπέρ της προσφοράς αυτής της ευκαιρίας.

5. ΓΛΩΣΣΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ
Η άνιση κατανομή ισχύος μεταξύ των γλωσσών είναι η συνταγή για το διαρκές αίσθημα γλωσσικής ανασφάλειας ή την άμεση γλωσσική καταπίεση μεγάλου μέρους του παγκόσμιου πληθυσμού. Στην εσπεραντική κοινότητα τα μέλη των μεγάλων ή μικρών, επισήμων ή μη επισήμων γλωσσών συναντώνται σε ουδέτερο έδαφος χάρη στην αμοιβαία θέλησή τους για συμβιβασμό. Τέτοια ισορροπία μεταξύ γλωσσικών δικαιωμάτων και ευθυνών δίνει προτεραιότητα στην διαμόρφωση και στην αξιολόγηση άλλων λύσεων στη γλωσσική ανισότητα και στις γλωσσικές συγκρούσεις.
Υποστηρίζουμε ότι η τεράστια διαφορά ισχύος μεταξύ των γλωσσών υποσκάπτει τις εγγυήσεις τις διατυπωμένες σε τόσες διεθνείς πράξεις περί της ισότιμης μεταχείρισης χωρίς γλωσσικές διακρίσεις.
Η κίνησή μας είναι υπέρ των γλωσσικών δικαιωμάτων.

6. ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ
Οι εθνικές κυβερνήσεις συνηθίζουν να θεωρούν την μεγάλη γλωσσική διαφορετικότητα των
γλωσσών στον κόσμο ως εμπόδιο στην επικοινωνία και την ανάπτυξη. Για την εσπεραντική κοινότητα όμως η γλωσσική διαφορετικότητα είναι σταθερή και αναγκαία πηγή πλούτου. Συνεπώς κάθε γλώσσα όπως κάθε ζωντανός οργανισμός είναι πολύτιμη από μόνη της και αξίζει να προστατευθεί και να υποστηριχθεί.
Υποστηρίζουμε ότι, εάν η πολιτική της επικοινωνίας και της ανάπτυξης δεν βασίζεται στον σεβασμό και την υποστήριξη κάθε γλώσσας, τότε καταδικάζει σε θάνατο την πλειοψηφία των γλωσσών του κόσμου.
Η κίνησή μας είναι υπέρ της γλωσσικής διαφορετικότητας.

7. ΧΕΙΡΑΦΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
Κάθε γλώσσα ελευθερώνει αλλά και σκλαβώνει τα μέλη της δίνοντάς τους την δυνατότητα να επικοινωνούν μεταξύ τους, αλλά αποκλείοντας την επικοινωνία τους με τους άλλους. Έχοντας σχεδιαστεί ως διεθνές όργανο επικοινωνίας η Εσπεράντο είναι ένα από τα μεγάλα ενεργά σχέδια χειραφέτησης του ανθρώπου. Είναι ένα σχέδιο που δίνει σε κάθε άνθρωπο την δυνατότητα να συμμετέχει ως άτομο στην πανανθρώπινη κοινότητα με στέρεες τις ρίζες του στην τοπική πολιτιστική και γλωσσική του ταυτότητα, αλλά χωρίς να περιορίζεται από αυτό.

«Υποστηρίζουμε ότι η χρήση αποκλειστικώς και μόνον της εθνικής γλώσσας καθενός αναπόφευκτα θέτει εμπόδια στην ελευθερία της έκφρασης, επικοινωνίας και συναναστροφής.
Η κίνησή μας είναι υπέρ της ανθρώπινης χειραφέτησης.»

Από την «Διακήρυξη της Πράγας»

Είναι πλέον γεγονός ότι το πεδίο των γλωσσικών δικαιωμάτων, της πολυγλωσσίας, είναι πεδίο στο οποίο οι εσπεραντιστές μπορούν να αισθάνονται στο σπίτι τους. Αν και η γλωσσική πολιτική δεν έχει εμπεριστατωμένα, μέχρι τώρα, ερευνηθεί από τους καθοδηγητές μας στην βάση μιας διευρυμένης προσπάθειας από τους εσπεραντικούς οργανισμούς, όλοι όμως αισθανόμαστε τον άνεμο ανανέωσης που ξεφυσά από την έδρα της Παγκόσμιας Εσπεραντικής Ένωσης.

Υπό την προεδρία του Ρενάτο Κορσέττι πολλές πρωτοβουλίες δονούν την εσπεραντική κίνηση, αλλά η πλέον σοβαρή, από πολιτική άποψη, είναι ότι η Παγκόσμια Εσπεραντική Ένωση αποφάσισε, προφανώς, να αξιοποιήσει τις πολιτικές συμφωνίες που αφορούν το γλωσσικό πρόβλημα.

Αναμφίβολα η απόφαση αυτή είναι δείγμα της ωριμότητας της κίνησής μας και απαρχή νέας προοπτικής για αυτήν, η οποία διά των πλέον κατάλληλων ενεργειών των μελών της και των καθοδηγητών τους θα μπορέσει να παίξει τον ρόλο του φύλακα των γλωσσικών δικαιωμάτων.

Τα δικαιώματα αυτά εντός ολίγου θα εισβάλουν ορμητικά στην καθημερινότητά μας όχι μόνο στην Ευρώπη όπου σε μερικούς κύκλους το θέμα αυτό είναι πολύ οικείο, αλλά σε όλη την υφήλιο γιατί η γλώσσα και το περιβάλλον της γίνονται όλο και περισσότερο αμελητέα θέματα και ελάχιστοι ασχολούνται μαζί τους ένεκα της επανάστασης που επέφερε η τεχνολογία της πληροφορικής.

Στην υπόθεση αυτή οι εσπεραντιστές της Βραζιλίας δεν πρέπει να μείνουν αμέτοχοι, που σημαίνει ότι, σε ευρύτερη έννοια, πρέπει να αναλάβουμε το καθήκον να ενημερώσουμε τους ομοϊδεάτες μας και να τους εκπαιδεύσουμε για την μάχη των γλωσσικών δικαιωμάτων και να ετοιμάσουμε τα μέλη της κίνησής μας για ενεργητική συμμετοχή όταν έλθει η ώρα της ευρείας συζήτησης της υπόθεσης.

Πολλοί είναι αυτοί που θα πουν ότι η ανάγκη αυτή είναι επιφανειακή και τεχνητή, αλλά η βάση της ιδεολογίας της εσπεραντικής μας κίνησης δεν είναι η πεμπτουσία της ιδεολογίας των γλωσσικών δικαιωμάτων;

Η έναρξη λοιπόν του αγώνα μας στο πεδίο αυτό σημαίνει απλά την πιο έντονη και πλήρη κατάδειξη και επισήμανση των ιδεολογικών μας επιδιώξεων, ενέργεια καλοδεχούμενη και η οποία θα ενεργοποιήσει τους τομείς της βασικής δομής της κίνησής μας όπως τον οργανωτικό και τον διοικητικό.

Με άλλα λόγια, δεν βρισκόμαστε μπροστά σε μια επιφανειακή και τεχνητή, αλλά μπροστά στην ανάγκη πολιτικής ανανέωσης των μεθόδων των ενεργειών μας, κατευθύνοντας τις προσπάθειές μας στο πεδίο του αγώνα για τα γλωσσικά δικαιώματα και την διατήρηση της πολυγλωσσίας.

Οι μέθοδοι των ενεργειών μας που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σαν βάση στον αγώνα μας είναι ποικιλόμορφες.

Μπορούμε να εντείνουμε την προσπάθεια διάδοσης της εκμάθησης της Εσπεράντο και την ενημέρωση του κοινού με την κοινοποίηση, επί παραδείγματι, της Διακήρυξης της Πράγας, η οποία σαφέστατα περιγράφει την κίνησή μας σαν «κίνηση υπέρ της ανθρώπινης χειραφέτησης».

Δεν είναι σήμερα η ώρα για να εργασθούμε εντονότερα για την ανθρώπινη χειραφέτηση;

Γλώσσα που αναπτύχθηκε από ένα ιδεαλιστή του 19ου αιώνα είναι και πάλι στην επικαιρότητα

Άρθρο της Τζινάν Μπράουνελλ (Ginanne Βrownell) στο περιοδικό Newsweek International της 11 Αυγούστου 2003 σε συνεργασία με την Ντάλια Μαρτίνες (Dalia Martinez) ανταποκρίτρια του περιοδικού στο Λονδίνο.

Με το πέρασμα των χρόνων οι οπαδοί της Εσπεράντο έγιναν χονδρόπετσοι. Από τότε που ένας Πολωνοεβραίος επινόησε την γλώσσα το 1887 με την ελπίδα να δημιουργήσει μία διαπολιτιστική κοινωνία, οι κυνικοί την χλεύασαν ως μία ιδεαλιστική αίρεση «λοξών» γλωσσολόγων.

Όντας μία φιλόδοξη και πρωτοφανής ιδέα – τρία τέταρτα των λέξεων προέρχονται από λατινογενείς γλώσσες και οι υπόλοιπες από σλαυΐκές, γερμανικές και την ελληνική – απήλαυσε το μερίδιό της στις διώξεις. Ο Σαντάμ Χουσεΐν την θεώρησε επικίνδυνη και εξόρισε από το Ιράκ τον μοναδικό δάσκαλο της Εσπεράντο κατά την τυραννική διακυβέρνηση της χώρας. Ο βαθύπλουτος φιλάνθρωπος Τζωρτζ Σόρος (George Soros) χρωστά τα πλούτη του στην ιδέα αυτή: αυτομόλησε από την κομμουνιστική Ουγγαρία κατά το Παγκόσμιο Συνέδριο της Εσπεράντο του 1946 στην Ελβετία.

Ο όλο και αυξανόμενος αριθμός των οπαδών της λέει ότι οι ένδοξες μέρες της Εσπεράντο βρίσκονται στο κοντινό μέλλον.

Αν και τα στατιστικά στοιχεία δεν είναι και τόσο εύκολα να βρεθούν – και τα λίγα που υπάρχουν δεν μας πείθουν για την ακρίβειά τους (η Παγκόσμια Εσπεραντική Ένωση υπολογίζει οκτώ εκατομμύρια εσπεραντιστών) – η γλώσσα εξαπλώνεται στα αναπτυσσόμενα κράτη της Αφρικής, της Ασίας και της Νότιας Αμερικής. «Εξ αιτίας του Διαδικτύου είδαμε μία τεράστια άνοδο του αριθμού των καλώς ομιλούντων την γλώσσα σε μέρη όπως η Κίνα και η Βραζιλία» λέει ο Χάμφρεϋ Τόνκιν (Humphrey Tonkin) καθηγητής της αγγλικής στο πανεπιστήμιο του Χάρτφορντ (Hartford) και πρώην Πρόεδρος της Παγκόσμιας Εσπεραντικής Ένωσης (ΠΕΕ, Universala Esperanto-Asocio, UEA).

Στο μεταξύ μία μικρή ομάδα πλέον ένθερμων εσπεραντιστών προσπαθεί να πείσει τους Ευρωπαίους πολιτευτές να κάνουν την Εσπεράντο την επίσημη γλώσσα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πράγματι η Εσπεράντο φαίνεται να είναι ιδανική λύση για την σύγχρονη εποχή, όταν τα σύνορα εξαφανίζονται από το ελεύθερο εμπόριο, την μετανάστευση και το Διαδίκτυο και που οι διάφοροι πρακτικιστές, οι ασχολούμενοι με την ικανοποίηση των προσωπικών τους προτιμήσεων και οι διανοούμενοι ανά την υδρόγειο επικοινωνούν μεταξύ τους όπως ποτέ πριν.

Η νέα αυτή άνθηση της γλώσσας έγινε ορατή την περασμένη εβδομάδα στο Γκέτεμποργκ (Göteborg) της Σουηδίας, όπου έλαβε χώρα το 88ο ετήσιο Παγκόσμιο Συνέδριο της εσπεράντο. Περίπου 1800 μέλη της ΠΕΕ - από χώρες όπως η Ιαπωνία, το Ισραήλ, το Νεπάλ και η Βραζιλία – συνήλθαν μιλώντας μία γλώσσα που ακούγεται σαν υπερτονισμένη ιταλική και χαμηλότονη πολωνική. Οι οργανωτές ανακοίνωσαν ότι η συμμετοχή ξεπέρασε το Συνέδριο του περασμένου χρόνου κατά 20% και ότι οι εσπεραντικές ιστοσελίδες στο Διαδίκτυο από 330 που ήταν το 1998 έφθασαν τις 788 το 2003..

Ποία είναι λοιπόν η πρόκληση; Αντίθετα από όποια άλλη παγκόσμια γλώσσα η Εσπεράντο βάζει τους πάντες στο ίδιο επίπεδο. Οι αυτόχθονες αγγλόφωνοι δεν είναι παρά μόλις το 10% του παγκόσμιου πληθυσμού, περιμένουν όμως από όλους τους άλλους να εκφράζονται αγγλιστί το ίδιο σωστά με αυτούς.
«Σε όλη την Ασία οι λαοί έχουν πλήρη γνώση του γλωσσικού προβλήματος που υπάρχει γιατί όλοι μιλούν πλήθος διαφορετικών γλωσσών» λέει ο Τζων Γουέλς (John Wells) καθηγητής της φωνητικής στο Πανεπιστημιακό Κολλέγιο του Λονδίνου, «και πολλοί διερωτώνται εάν πρέπει να χρησιμοποιούν την αγγλική για την ευρύτερη επικοινωνία τους ή εάν πρέπει να αναζητήσουν άλλη πιθανή λύση».

Η πλειοψηφία των εσπεραντιστών ζει στην Ευρώπη, την Ήπειρο στην οποία ο Λάζαρος Λουδοβίκος Ζάμενχωφ επινόησε την γλώσσα και την δημοσιοποίησε με το ψευδώνυμο Δόκτωρ Εσπεράντο (που σημαίνει «αυτός που ελπίζει»). Στον καιρό του η Εσπεράντο τράβηξε τον κόσμο γιατί ήταν πέντε φορές πιο εύκολη να την μάθεις από ότι τα αγγλικά και δέκα φορές πιο εύκολη από τα ρωσσικά.

Λέγεται ότι ο Λέων Τολστόυ την έμαθε σε τέσσερεις ώρες. Όσο όμως η δημοτικότητα της γλώσσας αυξανόταν, αυξάνονταν και η αντίδραση – ιδίως εκ μέρους των τυραννικών καθεστώτων.
Ο Χίτλερ την θεωρούσε ως όργανο των Εβραίων «για να καθυποτάξουν τον κόσμο ευκολότερα».

Ο Στάλιν, φοβούμενος την ιδέα της ελεύθερης επικοινωνίας, έστειλε χιλιάδες εσπεραντιστών στα στρατόπεδα της Σιβηρίας.
Βαθμιαία οι αριθμοί άρχισαν να μειώνονται.

Σήμερα οι Ευρωπαίοι εσπεραντιστές είναι ως επί το πλείστον ηλικιωμένοι, απομεινάρια ίσως του «ψυχρού πολέμου», αν και οι φοιτητές στην Πολωνία και στην Ουγγαρία μπορούν να κάνουν πανεπιστημιακές εσπεραντικές σπουδές και να λάβουν πανεπιστημιακά διπλώματα καθώς και μεταπτυχιακούς τίτλους στην γλώσσα.

Είναι πολλοί αυτοί που πιστεύουν ότι η δημοτικότητα της γλώσσας στον αναπτυσσόμενο κόσμο οφείλεται στην αυξανόμενη απαξίωση της αγγλικής ως γλώσσας του διεθνούς εμπορίου και της διεθνούς πολιτικής.

«Ο Μπους (Bush) και ο Μπλαιρ (Blair) έχουν γίνει οι καλλίτεροι φίλοι της Εσπεράντο» λέει αστειευόμενος ο Προμπάλ Ντασγκούπτα (Probal Dasgupta) καθηγητής της γλωσσολογίας στο πανεπιστήμιο του Χαϋντεραμπάντ (Hayderabad) της Ινδίας. «Η παγκοσμιοποίηση έβαλε αέρα στα πανιά μας δίνοντας την δυνατότητα στον κόσμο να ενδιαφερθεί για την Εσπεράντο όχι μόνο ως γλώσσα, αλλά και ως κοινωνική ιδέα».